Rokossovskiy koʻchasining koʻrinishi. Rasm: Aleksey Saxno.

Проект реализуется при поддержке Фонда президентских грантов

Xabarovskning janubiy mikrorayoni bir vaqtning oʻzida bir nechta Sovet Ittifoqining marshallarini, shu jumladan Rokossovskiyni ham "oʻziga sigʻdirgan".

Bu boshqa Marshallar - Voroshilov va Malinovskiy koʻchalarini birlashtirgan juda qisqa koʻchadir. Shu bilan birga, yigirmanchi asr ikkinchi yarmi Sovet davridagi deyarli barcha arxitektura Rokossovskiyda namoyon boʻlgan: bu yerda siz "Xrushchyov" gʻishtin uylarini va "Brejnev" sakkizta podyezdli panelli uylarini (Xabarovskda hali ham toʻrt podyezdli uylar keng tarqalgan), shuningdek standart osmonoʻpar binolarni ham uchrata olasiz. Koʻp qavatli binolar bilan bir qatorda juda katta xususiy sektor tinch-totuv yashamoqda.

Rokossovskogo koʻchasi "pyioda yetib olish" tamoyili asosida qurilgan. Turar-joy binolari bilan bir qatorda bolalar bogʻchasi, maktabdan tashqari ish markazi, ayollar maslahatxonasi, kutubxona, doʻkonlar barpo etilgan boʻlib, bularning barchasi bir kilometrga sigʻib turibdi!

Konstantin Rokossovskiyning nomini Xabarovsk xaritasida 1971 yilda, vafotidan uch yil oʻtib, Janubiy massiv (ilgari Janubiy mikrorayon shunday nomlangan edi) qurilgan paytda abadiylashtirish toʻgʻrisida qaror qabul qilingan. Aytgancha, Rokossovskiy butun Buyuk Vatan urushini boshidan kechirgan va 1968 yilning 3 avgustida oʻz ajali bilan oʻlgan kam sonli generallardan biridir.

Va umuman olganda, Rokossovskiy afsonadir. Ikki marta SSSR Qahramoni boʻlgan. Bir vaqtning oʻzida ikki mamlakat: SSSR va Polsha marshali boʻlgan yagona kishi. Aytgancha, u 1894 yilda Varshavada tugʻilgan. Toʻgʻri, Konstantin Ksaveryevich Rokossovskiy Qizil Armiya askariga aylanganidan soʻng, oʻz avtobiografiyasida 1986 yilda tugʻilganligini, uning otasining ismi Konstantinovich, tugʻilgan joyi esa Pskov viloyatidagi Velikiye Luki shahri ekanligini koʻrsatgan. Oʻsha paytda u familiyasiga ikkinchi "S" harfini qoʻshib oladi.

Rokossovskiy dragunlar polkida xizmat qilgani va Birinchi Jahon urushi frontida jang qilgani toʻgʻrisida maqtanishni yoqtirmasdi, u yerda u yefreytor darajasiga koʻtarilib, 4-darajali Avliyo Jorj Xochini qoʻlga kiritadi. Shundan soʻng ikkita Sankt-Jorj medali, unter-ofitser unvonini qoʻlga kiritadi va front orqasiga joʻnatiladi, Rokossovskiy "qizillar" tomoniga oʻtib ketadi.

Koʻpgina boʻlajak Sovet harbiy rahbarlari bilan boʻlgani kabi, Rokossovskiy ham qoʻzgʻolonlarni bostirishi va Kolchakka qarshi jang qilishi kerak edi.

20-yillarda Rokossovskiy Transbaykaliyada, Sretensk viloyatida, Sovet-Moʻgʻuliston chegarasini qoʻriqlaydi, u yerda oq gvardiya hali ham amala edi, chegaraning narigi tomonida esa Manchjou-Go qoʻgʻirchoq davlati vujudga keladi va Xitoy-Sharq temir yoʻllarida ziddiyat avj oladi (Xitoy-Sharq temir yoʻlidagi janglarda Konstantin Rokossovskiy juda faol ishtirok etadi). Shunday boʻlsada, boʻlajak marshal uchun bu nisbatan tinch vaqt boʻlib chiqdi: Kyaxtada u boʻlajak rafiqasi bilan uchrashadi, uylanadi, qizi Ariadna tugʻiladi, qoʻmondonlik uchun kurslarni tugatadi va u yerda Jukov bilan doʻst tutinadi.

Sharqdagi 10 yillik xizmatdan soʻng, Rokossovskiy SSSRning gʻarbiy chegaralariga joʻnab ketadi. Va hammasi chappasiga ketadi: 37-yilda, Transbaykaliyadan soxta chaquv oqibatida, u hibsga olinadi, Yaponiya razvedkasi bilan aloqada boʻlganlikda gumon qilinadi. Tergov jarayoni 2,5 yil davom etadi. Rokossovskiyning qovurgʻalarini sindirishadi, tishlarini sugʻurib olishadi, otish bilan qoʻrqitishadi, lekin u oʻz aybini tan olmaydi. 1940 yilning bahorida Rokossovskiy uchun shaxsan Stalinning oldida Timoshenko gʻamxoʻrlik qiladi. Natijada, uning barcha huquqlari, darajalari, lavozimlari qayta tiklanadi va hatto butun oila Sochiga sayohat qiladi, shundan soʻng u Kiev harbiy okrugiga xizmatga yuboriladi.

Buyuk Vatan urushi davrida Konstantin Rokossovskiy bir qator operatsiyalarni oʻtkazadi, shu jumladan Moskva, Stalingrad jangi, Kursk jangi, "Bagration" operatsiyasi, bular uchun u bir vaqtning oʻzida ikkita Sovet Ittifoqi Qahramoni unvonlarini qoʻlga kiritadi.

Operatsiya davomida yuz mingdan ortiq nemis askarlari va zobitlari asirga olinadi. Biroq, bu raqam shubha ostiga olinadi. Aksini isbotlash uchun Rokossovskiy mahbuslarni Moskva koʻchalari boʻylab olib boradi. Shundan soʻng Stalin unga faqat "Konstantin Konstantinovich" deb murojaat qilgan.

Keyin Rokossovskiy urushni tugatib, Yevropani ozod qilish paytida ham yana bir necha marta oʻzini koʻrsatadi. Bu orada u yana bitta qizchalik boʻladi (lekin oʻz xotinidan emas, balki harbiy shifokordan). Polshada Konstantin Konstantinovich 30 yildan beri koʻrmagan singlisi Helena bilan uchrashadi.

1945 yilning 24-iyunida Rokossovskiy Moskvadagi Gʻalaba Paradiga qoʻmondonlik qiladi, uni Georgiy Jukov qabul qiladi. Shundan soʻng, u oʻz vatani Polshaga joʻnab ketadi, u yerda toʻrt yil davomida qayta tiklash ishlarini nazorat qiladi. Bunday qimmatli kadrni qoʻldan chiqarishni hohlamagan Polsha Prezidenti Stalindan Rokossovskiyning Polsha mudofaa vaziri lavozimini egallashiga ruxsat berishini iltimos qiladi. Stalin rozi boʻladi.

Keyingi sakkiz yil davomida Rokossovskiy Polsha xalqi farovonligi uchun xizmat qiladi: milliy iqtisodiyotni tiklaydi, Polsha armiyasini Sovet Ittifoqi namunasida qayta qurollantiradi va oʻqitadi. Biroq, ba’zilar uni Stalinning gumashtasi sifatida qabul qilishadi. Rokossovskiyga ikki marta suiqad qilishga urinib koʻrilgan.

1956 yilda Polshada hokimiyat oʻzgarib, Rokossovskiy barcha lavozimlardan chetlashtiriladi va u Sovet Ittifoqiga ketishga majbur boʻladi. Bu yerda afsonaviy harbiy rahbarni, albatta, tinch va farovon hayot kutmoqda edi.

Konstantin Rokossovskiy, portret.

Rokossovskiy koʻchasi on the Google's Map

"Streets' Voice" Gallery