Кӯчаи Дикополтсев

Намуд ба кӯчаи Дикополтсев. Сурат: Алексей Сахно.

Khabarovsk

20.02.2021

Проект реализуется при поддержке Фонда президентских грантов

Кӯчаи Дикополтсева на танҳо дар Хабаровск, балки дар Комсомолск-на-Амур ва Вяземский низ вуҷуд дорад. Дар назар, бояд то ҳол дар якчанд деҳаҳои вилояти мо вуҷуд дошта бошад.

Гап дар он аст, ки Евгений Дикополтсев соли 1921 дар Мордовия таваллуд шудааст (гарчанде ки баъзе манбаъҳо якравона мегӯянд, ки дар он ҷо, балки дар деҳаи Троитское, Вилояти Нанайи вилояти Хабаровск), аммо қариб тамоми умри бошуури худро дар қаламрави Хабаровск гузаронидааст. Волидайни ӯ пас аз кулак карда шудан (дар оила дастгоҳи истеҳсоли равғани оддӣ вуҷуд дошт) ва дар бадарға кардан ба Шарқи Дур, дар саноати чӯбкорӣ кор мекарданд ва пайваста «аз қитъа ба қитъа» мекӯчиданд: Троитское, Обор, Вяземский, дар соли 1939 – Ҳумми дар наздикии Комсомолск-дар-Амур ва сипас худи шаҳри Юност, ки дар он ҷо Евгений мактаби №1-и ба номи Орҷоникидзеро хатм намудааст.

Пас аз он, ӯ дар қатори беҳтарин хатмкунандагон ба факултаи физика ва математикаи Донишкадаи омӯзгории Хабаровск дохил шуд. Дар воқеъ, Дикополтсев мехост коргари роҳи оҳан шавад ва ҳатто имтиҳонҳои қабулро супорид, аммо бо сабаби волидайни «кулакҳои» худ, роҳ ба сӯи объектҳои стратегӣ, ки роҳи оҳан дар он солҳо буд, ки он дар наздикии марзи давлатӣ сохта мешуд, барояш баста шуд.

Ин дар соли 1940 буд. Ва аллакай моҳи феврали соли 1942, дар ҳайати ихтиёриёни комсомол, донишҷӯ Дикополтсев ба артиш рафт. Пас аз «учебка» дар нақши фармондеҳи отделенияи рота бинобар тобистони 42-ум, ӯ ба фронт фаромад, ба ротаи алоқаи полки тирандозии 1334. Вай таъмиди ҷангиро дар Сталинград гирифтааст ва дар он ҷо медали «Барои шуҷоат» ва унвони гвардейтсро ба даст овардааст.

Евгений кӯшиш мекард, ки ба хешовандони худ бештар нома нависад. Як ҳафта қабл аз маргаш, ӯ ҳодисаҳои фронтро чунин тасвир кард: «... Ман ба шумо саломи самимии фронтиро мерасонам. 10 рӯзи охир монанди ҷаҳаннам буд. Аллакай ду моҳ аст, ки мо пайваста пеш меравем. Мо садҳо шаҳру деҳоти худро озод кардем. Ахолӣ моро бо хурсандй пешвоз мегиранд. Фашистон ақибнишинӣ карда, ҳама чизро месӯзонанд: деҳаҳо, нон. Сокинон ва чорворо ба самти ғарб мебаранд. Танҳо номҳо аз бисер кишлоқҳо боқӣ монданд. Мактуб нависед...».

Ба Евгений Дикополтсев барои убури бомуваффақияти Днепр ва мардонагӣ дар муҳорибаҳо ҳангоми нигоҳ доштани платсдарм, моҳи сентябри соли 1943 унвони Қаҳрамони Иттиҳоди Шӯравӣ тақдим карда шуд. Аммо, ӯ ҷоизаи олиро пас аз марг соҳиб шуд, вақте ки дар набардҳо барои ҳамон Днепр 17 октябри соли 1943 ҳангоми таъмини алоқа, марговар захмӣ шуд, аммо бо қувваи охирини худ симҳои кандашударо фишурд ва ба ин васила алоқаи бефосила таъмин кард шуд. Оиди ин корнамоӣ аксар вақт дар китобҳо дар бораи ҷанг навишта мешуд. Қаҳрамонро дар қабристони бародарона дар деҳаи Радианское, ноҳияи Кобелякский, вилояти Полтава (Украина) дафн карданд (ё дурусттараш, дубора дафн карданд). Модари Евгений – Мария Георгиевна – соли 1971 шаҳрванди фахрии шаҳри Вяземский агрдид.

13 апрели соли 1970 кӯчаи Саперная, ки дар он макони донишкадаи Евгений воқеъ буд, ки дар бораи хатми он ӯ орзуи калон дошт, ба номи ӯ гузошта шудан ба қарор омаданд ва дар бино лавҳаи ёдгорӣ гузошта шуд. Имрӯзҳо, донишҷӯён ва устодони донишгоҳ дар нимаи дуюми моҳи май рӯзи кӯчаи Евгений Дикополтсевро ҷашн мегиранд.

Дар Дикополтсев, ба ғайр аз Донишгоҳи омӯзгорӣ, инчунин Коллеҷи роҳи оҳан ҷойгир аст. Чанд сол пеш, дар ҳавлии ӯ ду адад асбобҳои оддии таълимӣ мавуд буданд: тепловоз ва электровоз. Шавқовар он аст, ки чӣ гуна онҳоро ба он ҷо оварда буданд - релсҳо гузошта шуданд ё бо воситаи чархбол? Ҳарчанд, аз эҳтимол дур нест, ки онро ҷояш васл намудаанд.

Дар омади гап, кӯчаи Сапернояро ба он хотир ном гузоштанд, ки дар он ҷо сарбозон ва афсарони баталёни дуввуми сапёрии Сибири Шарқӣ дар як вақт зиндагӣ мекарданд, ки онҳо саҳми бузургро дар сохтмони инфрасохтори Хабаровск гузоштаанд. Дикополтсеваи муосир ҳудуди возеҳ надорад, ба назар чунин мерасад, ки он аз як кӯча ба кӯчаи дигар мегузарад. Дар ҷануб, ӯ ба кӯчаи Ленин мебаромад, аммо бо пайдо шудани кӯчаи як қаҳрамони дигар, ки дар Чеченистон дар рӯзҳои мо фавтидааст - лейтенант Орлов – Дикополтсев, чунин ба назар мерасид, ки идомаи онро гирифт.

Дикополтсев, ба мисли дигар кӯчаҳо дар қисми марказии Хабаровск ҳамаи гуногунии меъмориро ба худ ҷалб кардааст: аз биноҳои пеш аз инқилобӣ ва шӯравӣ сар карда, то биноҳои баландошёна ва муосир. Дар ин ҷо то ҳол хонаҳо о боғҳои наздиҳавлигӣ ва (дар куҷо бе онҳо!) баракҳое, ки дар тӯли даҳсолаҳо вайрон карда намешаванд. Вале дар вақтҳои охир пешравӣ дида мешавад – ду барак дар ҳавзи сеюм рӯ ба рӯи «Платинум арена» билохира онро вайрон кардан.

Дар шимол Дикопилтсев дар баландии кӯчаи Саришев ба охир мерасад, муназзам ба кӯчаи Некрасов мегузарад. (нишона дар ин ҷо такягоҳи хати барқ аст, ки дар атрофи он ҳаракати ҳалқавӣ ба амал меояд). Воқеан, дар чорроҳаи Дикополтсев ва тарафи тоқи булвари Амурский (оне ки ба Серишев наздиктар аст) муддати дароз яке аз мушкилтарин чорроҳаҳо дар Хабаровск – чорроҳаи баробар буд, ки дар он бисёр ронандагон гум мешуданд, ки онҳо «қоидаҳои монеаҳо дар тарафи рост»-ро аз хотир мебароварданд ва ҳатто дар бораи трамвай, ки бояд ба он роҳ дода мешавад, фаромӯш мекарданд. Вале бо пайдоиши чароғаки роҳ, мушкилот худ ба худ ҳал шуд.

Экспонатҳои осорхонаи мактабии гимназияи №1-и Комсомолск-на-Амур, ки ба шарафи Қаҳрамони Иттиҳоди Шӯравӣ Евгений Дикополтсев номгузорӣ шудааст. Муаллифи суратхо: Олга Шербакова, komcity.ru.