Pankov koʻchasi

Pankov koʻchasining koʻrinishi. Rasm: Aleksey Saxno.

Khabarovsk

23.02.2021

Проект реализуется при поддержке Фонда президентских грантов

Pankov koʻchasi – Xabarovsk markaziy okrugidagi eng qadimiy koʻchalardan biridir. U 1912 yilning oxirida, Lev Tolstoy koʻchasi va Chardimovka daryosi kesishmasida, hozirgi Amur bulvari ostida yashiringan yangi bozor ochilgan paytda paydo boʻlgan. Torgovaya koʻchasi ham oʻshanda tashkil etilgan. U 1985 yilgacha ushbu nom ostida mavjud boʻlgan. May oyida – Gʻalabaning 40 yilligi arafasida koʻchaga yangi nom berildi: Mixail Fyodorovich Pankov sharafiga Pankov nomi berilgan.

Xabarovsklik Mixail Fyodorovich 1923 yilda shahar atrofidagi Matveyevka qishlogʻida tugʻilgan. Oilada oʻnta farzand bor edi. Shu sababli, Misha 16 yoshida boʻlajak "Dalenergomash" zavodida ishlashga joʻnaydi.

Keyin urush boshlanadi va 1941 yilning qishida u armiyaga chaqiriladi. 1942 yilning mart oyida Mixail Fyodorovich Uzoq Sharqliklardan tashkil topgan 422-piyoda diviziyasi tarkibida Stalingrad yaqiniga – frontning eng shiddatli qismiga joʻnab ketadi. Oʻsha paytda ushbu polkdan koʻpchilik omon qolmagan. U 87-alohida gvardiya qiruvchi-tankka qarshi divizioni razvedka otryadining qoʻmondoni boʻlgan.

Keyin Kursk boʻysundiriladi. Pankov butun urushni artilleriya razvedkachisi sifatida bosib oʻtadi, Ukraina, Ruminiya, Vengriya va Chexoslovakiyani ozod qiladi, uning poytaxti – Praga shahrida urushni yakunlaydi. Harbiy xizmatlari uchun u Qizil Yulduz, I, II, III darajali Shon-sharaf ordeni va boshqa harbiy mukofotlar bilan taqdirlangan. 1944 yilning may oyida front monogotirajkasi uning koʻp marotaba namoyish etgan qahramonliklari toʻgʻrisida "Mixail Pankovning qahramonligi" ocherkini bosib chiqardi.

Mixail Fyodorovich Kostovata qishlogʻi uchun janglarda oʻzining birinchi Shon-sharaf ordenini oladi, u yerda u qishloq koʻchalaridan biriga yorib kirib, jangda yetti nafar nemis askarini yoʻq qiladi va ertasi kuni ertalab Darnitsa qishlogʻining gʻarbiy chekkalari yaqinidagi razvedkada u dushmanning oltita pulemyot punkti va koʻchmanchi minomyotini topib, aniq koordinatalarini diviziya batareyasiga ma’lum qiladi, natijada dushmanning oʻq otish nuqtalari yoʻq qilinadi.

Katta serjant Pankov dushmanning zirhli mashinalari bilan tengsiz jang olib borgani va bu jangda gʻolib boʻlgani uchun II darajali Shon-sharaf ordenini oladi.

I darajali orden Pankovga faqat 1973 yilda beriladi. Gap shundaki, hattoki frontdayoq uni muvaffaqiyatli "jang razvedkasi" uchun toʻliq kavaler qilishga qaror qilingan, ammo yanglish tarzda u Vatan urushi ordeni bilan taqdirlangan. Oʻz xatosini anglagan qoʻmondonlik oxir-oqibat uni "Shuhrat" ordeni bilan, ammo yana II (boshqa manbalarga koʻra, III) darajali orden bilan taqdirlaydi. Bu xatolik nihoyat urushdan keyingi yillarda tuzatilib, u tinchlik yoʻlidagi xizmatlari uchun yetishmayotgan darajadagi Orden bilan taqdirlanadi. Aytish lozimki, aynan shu xatolik tufayli, Pankov, uchta Shon-sharaf ordeni sohibi boʻlsa ham, uzoq vaqt davomida toʻliq kavaler hisoblanmagan. Keyin Oktyabr inqilobi ordeni va Xalq xoʻjaligi yutuqlari koʻrgazmasining medalini qoʻlga kiritadi.

Frontda Pankov nafaqat mukofotlarni, balki ikkita ogʻir jarohatni ham oladi. Gʻalaba kunini u Pragada nishonlaydi.

Demobilizatsiya qilinganidan keyin Pankov vatani Xabarovskga qaytadi. 1949 yilda u Xabarovsk muhandislik qurilish texnikumini sirtdan, 1961 yilda esa Xabarovsk politexnika institutini qurilish muhandisi mutaxassisligi boʻyicha sirtdan tugatadi, shundan soʻng u "Amurkabel" fabrikalari, dastgohsozlik va Ximfarmzavod kabi gigant sanoat korxonalarini, shuningdek Bikindagi trikotaj fabrikasi, Xorsk gidroliz zavodi va Korfovskiy qishlogʻidagi tosh koni obyektlari – Uzoq Sharq boʻylab jami 200 ga yaqin obyektni barpo etgan 271-sonli qurilish-montaj boʻlimiga rahbarlik qiladi.

Oʻzining boʻlajak rafiqasi bilan ham 1948 yilda qurilish maydonchasida tanishgan. Yelena boshqa mahbuslar bilan bir qatorda Xabarovskda dastgohsozlik zavodi qurilishida ishtirok etardi. U chaqimchilik qilmagani uchun "siyosiy" modda bilan ayblangan edi. Bundan tashqari, uning unvonidan tushirilgan harbiy uchuvchi eri ozodlikda qolgan edi, lagerda esa u qiz farzandli boʻladi va u yana 9 yil oʻtirishi kerak edi. Ammo u kutadi... Toʻgʻri, Yelenadan toʻrt yilni olib tashlashadi. Aytish lozimki, Yelenaning buvasi hozirgi Sovet (Imperatorlik) Gavani tubidan joy olgan "Pallada" fregati ekipaji a’zosi boʻlgan, ammo shaxsiy sharoitlari tufayli u mashhur safarga ekipaj bilan birga borolmagan, garchi u qayiqda frekatga yetib olishga harakat qilgan boʻlsa ham. Taqdir taqozosi bilan Yelena aynan Sovet Gavanida ayblanib, 10 yilga ozodlikdan mahrum qilinadi. U urush paytida Germaniyaga olib ketilgan va u yerda har xil "Xonim" lar uchun kiyim-kechak tikkan singlisi Irina haqida xabar bermaganlikda ayblangan. Shunday qilib, Saxalinskdagi Korsakovga kelganida, u bir davrada 40-yillarda nemislar qanchalik yaxshi yashashganini aytib beradi. Irinaga 25 yil beriladi. Toʻrt oylik homilador boʻlgan Yelenaga esa 10 yil beriladi.

Mixail Fyodorovich 1983 yilda 60 yoshida vafot etadi. Oʻlimidan bir yil oldin u Xabarovskning faxriy rezidenti unvoniga sazovor boʻladi. Mixail va Yelenadan ikki nafar oʻgʻil qolgan. 3-sonli gimnaziya ham M.F.Pankov nomi bilan atalgan.