Кӯчаи Истомин

Намуд ба кӯчаи Истомин. Сурат: Алексей Сахно.

Khabarovsk

23.02.2021

Проект реализуется при поддержке Фонда президентских грантов

Гарчанде, ки кӯчаи Истомин кӯчаи «убурӣ» ҳисобида мешавад, яъне аз кӯчаҳои асосии Хабаровск Серишев, Муравёв-Амурский ва Ленин мегузарад, аммо дар айни замон он ба мисли дигар кӯчаҳои гузаргоҳӣ, буридашаванда намебошад. Чунин кӯчаҳо танҳо се адад ҳастанд: Истомин, Фрунзе, Гогол ва Тургенев қисман.

Дар муддати тӯлонӣ – аз соли 1880 то 1942 – ин кӯча Артиллерийская ном дошт, зеро дар ин ҷо, асосан, афсарони полки артиллерӣ ҷойгир буданд, ки онҳо ба Хабаровск аз Николаевск-на-Амуре интиқол дода шуда буданд.

Ғайр аз шахсони дар хизмат буда, дар Артиллерийский савдогарон ва шахсони номдор зиндагӣ мекарданд, аммо он дар боло, дар поён бошад – дар наздикии дарёҳои Плюснинка ва Чардимовка – соддатар буд. Масалан, соли 1914, дар наздикии Артиллерийский, дар дараи Плюснинки, як хонаи шабонарӯзие буд, ки дар он ҷо ҳамагӣ ба 5 копейка шабронарӯз кардан мумкин буд.

Дар моҳи декабри соли 1942 Артиллерийская ба шарафи Истомин номгузорӣ шуд, ба ифтихори вакили Шӯрои Олии ИҶСШ, раиси кумитаи иҷроияи вилояти Хабаровск Владимир Михайлович Истомин (1905-1942). Ин қарор рӯзи 25 декабр, яъне ба маънои аслӣ ду рӯз пас аз вафоти Владимир Михайлович Истомин, қабул карда шудааст. Ба номи ӯ инчунин дармонгоҳ барои бачаҳо дар кӯчаи Тургенев ва мактаби миёна гузошта шудааст. Чӣ гуна ӯ ин эҳтиромро ба даст овард, охир Владимир Михайлович дар шаҳри мо ҳамагӣ 3 сол зиндагӣ кард?

Владимир Истомин аз вилояти Тамбов, аз оилаи деҳқон аст, дорои маълумоти чаҳор синф. Амм аз чунин авлод будани ӯ дар он солҳо, баръакс, плюс буд ва хеле зуд ӯ як шахси барҷастаи комсомол ва роҳбари ҳизб шуд.

Дар моҳи сентябри соли 1938 Истомин ногаҳон асппарвари асосии кишвар шуд, мансаби мутобиқро дар комиссарияти халқии зироаткорӣ, ишғол намуд. Аммо, танҳо барои шаш моҳ. Баъд ӯро ба Шарқи Дур барои машғул шудан ба кишоварзӣ фиристоданд. Дар аввал ӯ котиби якуми кумитаи иҷроияи вилояти Амур буд ва аз 13 январи соли 1940 вилояти Хабаровскро роҳбарӣ намуд.

Истомин ин минтақаро се сол роҳбарӣ кард, аммо дар ин муддат ӯ ба бисёр корҳо муваффақ шуд: дар зери роҳбарии ӯ шоҳроҳи Хабаровск – Биробиджан сохта шуд, сохтмони заводи Амурстал дар Комсомолск-на-Амур ба анҷом расид, маркази электрикии истеҳсоли гармии Хабаровск, хати роҳи оҳан ба Комсомолск-на-Амур – Волочаевка-II кашида шуд.

Аз меҳнати вазнин дар тирамоҳи соли 1942, Истомин ба бемории шадид гирифтор шуд. Ӯро барои табобат ба Москва фиристоданд, аммо дер шуда буд: Рӯзи 23 декабр, дар синни ҳамагӣ 37-солагӣ Истомин даргузашт. Дар вазифа ӯро Григорий Аксенов иваз кард. Дар сатҳи Шӯрои Комиссарҳои Халқии ИҶСШ қарор қабул карда шуд, ки ба бевазани Истомин ва модари ӯ нафақаи якумра таъин карда шавад.

Пас аз чанд даҳсола, ба ифтихори ӯ лавҳаи ёдгорӣ дар бинои маъмурияти роҳи оҳани Шарқи Дур гузошта шуд.

Кӯчаи Истомин аз Ленин то булвари Уссурийский, муддати дароз, кӯчаи ором бо хонаҳои хусусӣ буд, ки то ҳол дар ин вуҷуд доранд. Дар байни онҳо иморатҳои таърихӣ вуҷуд доранд. Масалан, хонаи истиқоматии Душечкин бо балкони чӯбӣ, даромадгоҳҳои алоҳида ба манзилҳо, платформаҳои болопӯш ва карнизҳои кандакоршуда.

Дуюми ҳавлии Истомин, ки дар байни булварҳо ҷойгир аст, метавон «кӯча хоначаҳои пряникӣ» номид. Онҳо фавран аз Булвари Уссурийский сар шуда ҳангоми ба Муравёв-Амурский баланд баромдан, аз тарафи тоқ, шурӯъ мешаванд. Пас аз тахриби «деревяшкаҳо» иморатҳои хурд бо ҳарфҳои ҳарфӣ, ки қаблан дар қаъри биноҳои истиқоматӣ пинҳон буданд, ошкор шуданд. Дар пасманзари биноҳои баландошёнаи «бисерранга» онҳо махсусан «ба мисли пряникҳо» ба назар мерасанд.

Дар фуруд омадан аз Муравёв-Амурский то булвари Амурский, хонаҳо на танҳо «пряникӣ», балки бо таърих ҳам ҳастанд. Масалан, иморати Пянковҳо бо девори шикастнопазири аз хишти сурх ва хокистарӣ сохташуда (Истомина, 53), ки соли 1923 бо қарори трибунал аз онҳо дар якҷоягӣ бо ҳамаи дигар амволи сершумор мусодира карда шудааст. Аммо, оилаи Пянковҳо, чунин натиҷаро пешбинӣ карда, соли 1920 Русияро тарк карданд. Дар соли 1923, консули Чин бо оилааш ба иморати онҳо кӯчид ва сипас Блюхер то худи репрессия дар соли 1938 зиндагӣ кард. Каме болотар аз он, боз ду қасри таърихӣ мавҷуд аст: анбор ва хобгоҳ барои кормандони хонаи савдои «Кунст ва Алберс». Ин биноҳо, албатта, инчунин милликунонида шуда буданд.

Қитъаи замин аз Муравёв-Амурский то булвари Амурский низ аз ҳама ободтарин ба шумор меравад. Шумораи азнавсозӣ дар ин ҷо аз ҳама нишондиҳандаҳо зиёд аст. Дар он ҷое, ки қаблан як иморати барои ду сад «хиёбонҳо» вуҷуд дошт, онҳо тавонистанд як маҷмааи меҳмонхонаҳо ё маркази тиҷоратиро бунёд кунанд.

Қисми сеюми Истомин – ин ҳамонест, ки ба Серишев мебарояд, махсусан аз дарвозаҳои шимолии стадиони ба номи Ленин. Ин ҷо ҷои низомиён мебошад: дар ин ҷо «хонаҳои генералҳо» бо ҳавлии пӯшида ва квартали калони беморхонаи ноҳия вуҷуд доранд. Дар ин ҷо, бино бо навиштаҷоти «Aбултория» махсусан фарқ мекуанд. Он шаш моҳ пеш аз инқилоб бо хайрияҳои хусусӣ ҳамчун беморхонаи шаҳрӣ сохта шудааст.

Дар ин бино ҷарроҳи барҷаста Леонтий Пионтковский, ки дар замони ҷанги Русия ва Ҷопон барои ҷойгир кардани беморхона ба Хабаровск омада буд, кор мекард.