Намуд ба кӯчаи Черняховский. Сурат: Алексей Сахно.

Проект реализуется при поддержке Фонда президентских грантов

Ин кӯча дар қисми ҷанубии Хабаровск ба номи ду карат Қаҳрамони Иттиҳоди Шӯравӣ, генерали артиш Иван Данилович Черняховский гузошта шудааст.

Бояд гуфт, ки Черняховский на бо Хабаровск ва на ба Шарқи Дур умуман ягон алоқамандӣ надорад. Эҳтимол, вақте ки микрорайони Ҷанубиро месохтанд, кӯчаҳои асосиро ҳам ба номи фармондеҳони бузург мегузоштанд: Суворов, Ворошилов, Рокоссовский, қарор доданд, ки дар бораи Черняховский ҳам фаромӯш накунанд. Аммо азбаски ӯ «азони мо нест», кӯча ба номи ӯ гӯё каме дар канор аст, гӯё микрорайони Ҷанубӣ ва хиёбони Панҷумро аз ҳам ҷудо мекунад.

Гарчанде, ки албатта, мувофиқи ҳама қонунҳои шӯравӣ, Черняховский, тавре ки мегӯянд, «азони худӣ» аст.

Ӯ 16 (29) июни соли 1907 дар губернияи Киев таваллуд шудааст. Падари ӯ коргари роҳи оҳан буд, аммо пас аз захмӣ шудан дар давраи Ҷанги Якуми Ҷаҳон, ӯ маҷбур буд, ки хизматро дар ин соҳа тарк карда ва ба ҳайси иддоракунандаи асп ба як заминдор оғоз кунад. Вақте ки Ҷанги шаҳрвандӣ сар шуд, модар ва падари Черняховский аз бемории домана вафот карданд ва шаш фарзанд ятим монданд. Маҳз ҳамин вақт, генерали оянда тамоми «лаззатҳои» ҳаётро чашидааст: вай бесарпаноҳ буд, ба ҳайси шогирд, чӯпон кор мекард, аммо ҳамзамон бо худомӯзӣ машғул буд ва тавонист дар мактаби миёна имтиҳон супорад.

Деру нагузашта Иван ба афзоиши босуръати мансаб дар сафҳои комсомол ноил гардид: котиби ячейкаи баталёни нерӯҳои махсус (ЧОН). Барои бомуваффақият хомӯш кардани шӯришҳои зиддишӯравӣ, Иван Черняховский бо «Маузер»-и шахсӣ мукофотонида шудааст. Дар аввали солҳои 20-ум, ӯ аллакай дорои тамоми сифатҳои шахси муваффақ буд: ҷомаи чармӣ, сарпӯши фармондеҳ ва «Маузер» .

Бачаи кӯчаи дирӯза ба қарор омад, ки артиш — ҷои ӯст ва ба таҳсил рафт. Аввал ба мактаби пиёдагардони Одесса, сипас ба Киевский артиллериявӣ ва баъд аз он қатъиян ба Академияи ҳарбии техникии ба номи Ф.Э. Дзержинский дар Ленинград. Аммо ӯ Академияи ҳарбии механизатсия ва мотосиклсозии Артиши Сурхро ва коргару деҳқонро хатм карда, аввалин хатмкунандаи он шудааст. Дар омади гап, ҳангоми таҳсил маълум шуд, ки Черняховский пайдоиши иҷтимоии худро пинҳон кардааст. Хоҳари Владимир Ленин — Мария Ульянова ба ӯро ҷонибдорӣ кард.

Дар мактаби артиллерия Черняховский яке аз курсантҳои пешрафта, варзишгари аъло, капитани дастаи футбол, иштирокчии фаъоли намоишҳои ҳаваскорон ва сарояндаи батарея буд. Вай овози форами баритон дошт ва мусиқафаҳми хуб буд. Вай инчунин аккордеон ва гитара менавохт, забони фаронсавиро медонист.

Сарбози касбӣ шуда, Черняховский дар Беларуссия ва давлатҳои назди Балтика хизмат кардааст. Дар он ҷо ӯ Ҷанги Бузурги Ватаниро ҳамчун фармондеҳи дивизияи танкӣ пешвоз гирифт. Тобистони соли 1941 ба Черняховский рутбаи «полковник» дода шуд ва пас аз як сол вай ба Фронти Воронеж фиристода шуд ва дар он ҷо фармондеҳи Артиши 60-ро ба ӯҳда гирифт.

Барои озод намудани бомуваффақияти Воронеж, Черняховский аввалин ордени Байраки Сурхро гирифт (дар маҷмӯъ ӯ аз онҳо чаҳор адад дошт). Пас аз он, бомуваффақият озод намудани Курск ва амалиёти дурахшон оид ба озод намудани Днепр ба амал омад, ки ӯ барои ин унвони Қаҳрамони Иттиҳоди Шӯравӣ ба даст овард.

Баҳори соли 1944, Черняховский фармондеҳии Фронти 3-юми Беларусро ба ӯҳда гирифт ва ҷавонтарин фармондеҳи фронти шӯравӣ шуд, ӯ ҳамагӣ 37 сола буд. Барои озод намудани бомуваффақияти Витебск, Минск ва Вилнюс, Иван Данилович ситораи дуюми Қаҳрамони ИҶСШ-ро гирифт. Яке аз ҷоизаҳоро шахсан ба ӯ Михаил Иванович Калинин тақдим кардааст.

Иван Данилович Черняховский, ду карат Қаҳрамони Иттиҳоди Шӯравӣ. Нусхаи расм аз замони ИҶСШ.

Генерал дар шароити хеле аҷиб ва марговар фавтидааст. Ин ҳодиса 18 феврали соли 1945 дар канори шаҳри Мелзак (Пруссияи Шарқӣ) рӯҳ дод, ки як рӯз пеш озод шуда ва аз хатти фронт хеле дур буд.

Иван Черняховский дар ҷипи худ пайвастfҳои қафоро идора мекард, вақте ки аз тарафи худиҳо, аз паҳлӯяш ягона снаряди артиллерӣ парида омад. Он дар назди мошини фармондеҳӣ таркид, аммо на ба мошин ва на ба мардум осебе нарасонд. Ғайр аз фармондеҳӣ фронт. Вай ҷароҳати вазнин дар қафаси сина гирифт, ки пас аз як соати он ҷон дод.

Генерали артиш 20 феврали соли 1945 дар майдони марказии Вилнюс (Литва), ки ӯ онро озод мекард, дафн карда шуд. Дар он рӯз дар Москва 24 залпи маросими дафн аз 124 тӯпи дурзан садои баланд анҷом дод шуд. Ҳамзамон, дар снарядҳо ба сӯи душман тирандозӣ карда шаванда, «Барои Черняховский» навиштанро шурӯъ карданд.

Соли 1992 хокистари Черняховский дар Маскав дар қабристони Новодевичий дубора дафн карда шуд. Дар наздикии шаҳри Пененжнои Полша (чунон ки ҳоло Мелзак номида мешавад) ба Иван Черняховский муҷассама гузошта шуд, ки онро мақомоти Полша дар соли 2015 вайрон карданд. Дар посух ба ин, пас аз як сол дар Москва муҷассамаи нави генерал гузошта шуд. Ёдгории дигаре, ки дар Вилнюс гузошта шудааст, соли 1991 ба Воронеж кӯчонида шуд.

Кӯчаи Черняховский дар бисёр шаҳрҳои Иттиҳоди Шӯравии собиқ пайдо шуд. Дар Хабаровск он кӯчаҳои ба номи дигар пешвоёни намоёни ҳарбӣ гузошташударо — Ворошилов ва Суворовро, пайваст мекунад.

Кӯчаи Черняховский дар Харитаи Google

Галереяи "Садои кӯчаҳо"