Паньков көчөсү

Паньков көч. көрүнүшү. Сүрөт: Алексей Сахно.

Khabarovsk

23.02.2021

Проект реализуется при поддержке Фонда президентских грантов

Паньков көчөсү – Хабаровскинин Борбордук районундагы эң эски көчөлөрдүн бири. Ал 1912-жылдын аягында Лев Толстой көчөлөрү менен Чардымовка өзөнүнүн кесилишинде жаңы Амур бульварынын астында жашырылган жаңы базар ачылганда пайда болгон. Ошондо эле Торговая көчөсү пайда болгон. Бул аталыш менен ал 1985-жылга чейин болгон. Жеңиштин 40 жылдыгынын алдында-майда көчөгө: Михаил Федорович Паньковдун урматына карата Панькова деп жаңы ат беришкен

Михаил Федорович - Хабаровск шаарынын тургуну, 1923-жылы шаар четиндеги Матвеевка айылында туулган. Үй-бүлөдө он бала болгон. Ошондуктан Миша 16 жашынан эле – келечектеги «Дальэнергомаш» заводуна иштегени барган.

Андан кийин согуш башталып, 1941-жылы аны аскерге чакырышат. 1942-жылы март айында эле Михаил Федорович, Ыраакы Чыгыштыктардан түзүлгөн 422-аткычтар дивизиясынын курамында, дал фронттун күйүп турган жерине – Сталинградга жакын жерге жөнөдү. Ошондо бул полктун көпчүлүгү тирүү калган эмес. Ал 87-өзүнчө гвардиялык кыйраткыч-танкка каршы дивизиондун чалгындоо бөлүмүнүн командири болгон.

Андан кийин Курск дөбөсү болгон. Панков бүткүл согушту артиллериялык чалгынчы катарында өткөрүп, Украинаны, Румынияны, Венгрияны жана Чехословакияны бошотуп, анын борбору – Прага шаарында согушту аяктады. Аскердик кызматка сиңирген эмгеги үчүн Кызыл Жылдыз, I, II, III даражадагы Даңк ордендери жана башка аскердик сыйлыктар менен сыйланган. Анын эрдиги жөнүндө көп тираж 1944-жылы май айында фронттогу «Михаил Панковдун эрдиги» деген очеркти «сүрүп» чыгарган.

Михаил Федорович өзүнүн биринчи Даңк орденин Костовата айылы үчүн салгылашууда алган, ал айылдын көчөлөрүнүн бирине кирип барып, жети немис аскерин өлтүрүп, ал эми эртеси эртең менен чалгындоо жүргүзгөндө Дарница айылынын батыш четинде алты пулемёттук пункт жана көчмөн минометту таап, душмандын так координаттарын дивизиондун батареякасына өткөрүп берип, натыйжада душмандын ок атуучу түйүндөрү басылган.

Улук сержант Панков II даражадагы орденин душмандын брондолгон техникасы менен тең эмес салгылашып, андан жеңишке жеткендиги үчүн алган.

I даражадагы орден Панковго 1973-жылы гана берилген. Чындыгында, фронтто эле, «согушту ийгиликтүү чалгындоо» жүргүзгөндүгү үчүн, аны толук кавалер кылууну чечишкен, бирок жаңылыштык менен ал Ата Мекендик согуш орденине сунушташкан. Анын катасын түшүнгөн командачылык акыры аны Даңк ордени менен, бирок кайрадан эле II (башка булактарга ылайык, III) даражадагы сыйлаган. Аяккы жаңылыштык согуштан кийинки жылдары гана оңдолуп, тынчтыкта сиңирген эмгеги үчүн жетишпеген даражадагы орден менен сыйланды. Баса, дал ушул катадан улам, Панков, үч Даңк орденине ээ болсо дагы, көпкө чейин толук кавалер болгон эмес. Андан кийин анда Октябрь Революциясы ордени жана Эл чарбасынын жетишкендиктердин көргөзмөсүнүн медалы болгон.

Панков фронтто сыйлык гана эмес, эки оор жаракат да алган. Жеңиш күнүн Прагада тосту.

Демобилизациядан кийин Панков өзүнүн туулуп өскөн жери Хабаровскиге кайтып келген. 1949-жылы, ал Хабаровск жарандык курулуш техникумун, ал эми 1961-жылы – Хабаровск политехникалык институтун «инженер-куруучу» адистиги боюнча сырттан окуп бүтүрүп, андан кийин Амуркабель заводдору, станоктор жана Химфармзавод, ошондой эле Бикиндеги трикотаж фабрикасы, Хорский гидролиз заводу жана Корфовский айылындагы таш карьеринин объектилери – Ыраакы Чыгыш боюнча 200гө жакын гана объектлери сыяктуу ири өнөр жай ишканаларын курган №271 курулуш-монтаждоо башкармалыгын жетектеген.

Ал болочок жубайы менен 1948-жылы курулушта таанышкан. Елена башка камалгандар менен бирдикте Хабаровскиде станок жасоочу заводду курган. Ал жеткирүү кылбагандыгы үчүн «саясий» берене менен соттолгон. Анын үстүнө, анын кызмат ордунан төмөндөтүлгөн аскер учкучу-күйөөсү эркиндикте калган жана лагерде ал кыз төрөп, дагы 9 жыл отурмак. Бирок ал акырына чейин күттү... Чындыгында, Еленанын мөөнөтүн төрт жылга чейин «азайтышкан». Баса, Еленанын чоң-чоң атасы «Паллада» фрегатынын командасынан болгон, ал азыр Советтик (Императордук) Гавандын түбүндө жатат, бирок жеке шарттарына байланыштуу ал команда менен атактуу жүрүшкө бара алган эмес, ал кайык менен фрегатты кууп жетүүгө аракет кылса дагы. Тагдырдын буйругу менен Еленаны Советтик Гаванда соттолуп, 10 жылга лагерге кесилген. Аны согуш маалында Германияга айдалып, ал жакта ар кандай «фрау» үчүн кийим тиккен эжеси Ирина жөнүндө кабар бербегендиги үчүн соттолгон. Эми, Сахалин Корсаковдо болуп, ал компанияда отурганда немистердин 40-жылдары канчалык жакшы жашагандыгын айтып берген. Иринага 25 жыл беришкен. Төрт ай кош бойлуу болгон Еленага-10.

Михаил Федорович 1983-жылы 60 жашында каза болгон. Андан бир жыл мурун ага Хабаровск шаарынын ардактуу тургуну наамы ыйгарылган. Михаил жана Еленанын эки уулу калган. М.Ф. Паньковдун атынан № 3 гимназия да аталган.